Za utracone prawo do wcześniejszej emerytury należy się rekompensata
Pracownicy urodzeni po 1948 roku, którzy nie skorzystali z wcześniejszej emerytury, maja prawo do rekompensaty. Jakie trzeba spełnić warunki wyjaśniała Dorota Wachowiak z samodzielnego referatu koordynacji usług świadczeń emerytalno-rentowych w oddziale ZUS w Bydgoszczy.
1. Co to jest emerytura z rekompensatą?
Rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury za prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Czyli jeżeli miała pani 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze do 31 grudnia 2008 roku i nie skorzystała pani z prawa przejścia na wcześniejszą emeryturę bądź emeryturę pomostową, wówczas po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego może pani złożyć wniosek o emeryturę z rekompensatą.
2. Mój mąż 7 lat temu przeszedł na wcześniejszą emeryturę w wieku 60 lat, b o pracował w piekarni. Należy mu się ta rekompensata?
Nie. Rekompensata nie przysługuje, ponieważ pani mąż skorzystał z prawa do wcześniejszej emerytury w związku z pracą wykonywaną w szczególnych warunkach.
3. Urodziłem się w 1954 r. Pracowałem do 1986 r., później zajmowałem się rolnictwem. Miałem 14 lat pracy podlegającej ubezpieczeniu w ZUS i 13 lat w warunkach szkodliwych. Razem z wojskiem liczę, bo wcześniej jako cywil w jednostce pracowałem, później byłem powołany do tej jednostki. Dostanę rekompensatę?
Rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat i który utracił możliwość nabycia prawa do wcześniejszej emerytury. Wówczas po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego może złożyć wniosek o emeryturę z rekompensatą. Pan mówi o 13 latach pracy w szkodliwych warunkach, więc nie spełnia pan tego warunku.
4. Ukończyłem 60 lat, mam 40 lat pracy, w tym 15 lat w warunkach uciążliwych. Jeszcze nie przeszedłem na emeryturę, pracuję. Chciałem się zorientować, jak to jest z rekompensatą? Czy mogę o nią się starać i kiedy?
Rekompensata przysługuje osobie, która nie skorzystała z prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Jeżeli jest pan urodzony po 31 grudnia 1948 r., udowodni 15 lat pracy w szczególnych warunkach do 31 grudnia 2008 r. i nie przejdzie pan na wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach, to w chwili osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego może pan złożyć wniosek o emeryturę wraz z rekompensatą.
Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego będącego częścią składową emerytury. Pod warunkiem, że nie skorzysta pan z prawa do wcześniejszej emerytury.
5. Jakie warunki musiałbym spełnić, żeby skorzystać z rekompensaty? Bo słyszałem, że jeśli pójdę na emeryturę od 60 lat, to rekompensata mi się nie należy?
Tak właśnie jest. Rekompensata przysługuje, jeśli pan z wcześniejszej emerytury nie skorzysta.
6. W lipcu złożyłem dokumenty o emeryturę. ZUS mi zakwestionował warunki szkodliwe, ale sąd mi emeryturę przyznał. Nie pracowałem, byłem na zasiłku przedemerytalnym. Dostanę spłatę emerytury od lipca?
Należałby się spłata od dnia, kiedy sąd przyznał panu prawo do emerytury.
7. Jestem stolarzem, teraz przebywam na rencie. Gdy skończyłem 60 lat wcześniejsze emerytury były już zlikwidowane i nie zdążyłem przejść. Czy teraz dostane za to rekompensatę?
Emerytura z rekompensatą przysługuje osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 roku, która na koniec 2008 roku udowodni 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze i nie skorzysta z prawa do wcześniejszej emerytury z tytuły pracy w szczególnych warunkach.
Ja bym to spełniał, bo na rentę przeszedłem w 2000 roku. Pracuję od 1965 roku, zacząłem się uczyć jako stolarz, 34 lata pracy. Urodziłem się w 1951 roku.
Mężczyzna urodzony po 31 grudnia 1948, który udowodni 25 lat ogólnego stażu pracy, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach - oba te warunki muszą być spełnione na koniec 1998 r. - ma prawo do wcześniejszej emerytury po ukończeniu 60 lat. Jeżeli spełnia Pan niniejsze warunki, mógłby pan już złożyć wniosek o emeryturę z art. 184 ustawy emerytalnej.
Renta nie jest przeciwwskazaniem do wnioskowania o wcześniejszą emeryturę. Może pan się o nią ubiegać.
8. Pracuję w specjalnym zakładzie wychowawczym i w 2009 r. utraciłam prawo do wcześniejszej emerytury. Pracuję tam od 1987 r. Nawet składałam wtedy wnioski, by przejść na emeryturę, bo chciałam podłączyć pracę w gospodarstwie rolnym rodziców, ale ze względu na nie tę datę urodzenia nie udało się. Zabrakło mi półtora roku, by skorzystać z wcześniejszej emerytury.
Gdy osiągnie pani swój wiek emerytalny i udowodni 15 lat pracy w szczególnych warunkach do końca 2008 r. wówczas może pani złożyć wniosek o emeryturę z rekompensatą. Rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Byłam w ZUS się dowiadywać, to mi powiedziano, że muszę pracować do 55 roku życia, jeśli wtedy nie udało mi się przejść na wcześniejszą emeryturę. Mam 49 lat.
Czyli chciałaby pani przejść na emeryturę wcześniejszą?
Mogę przejść albo z Karty nauczyciela, albo z Kodeksu pracy, bo pracuję na Kodeksie pracy. Powiedziano mi, że będę mogła przejść na normalną emeryturę w wieku 55 lat. Już teraz będę miała nawet 30 lat pracy w szczególnych warunkach i 55 lat ukończone. Czy więc muszę pracować do ponad 60 lat?
Wszystko zależy od tego, na jaką emeryturę chciałby pani przejść. Bo rozumiem, że składała pani wniosek i odmówiono?
Tak, w 2008 roku. Brakowało mi lat pracy ogółem, miałam niecałe 22 lata.
Jeśli pani chce pracować do 55 lat, to znaczy, że chce skorzystać z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego lub z emerytury pomostowej. Ale warunkiem uzyskaniem prawa do emerytury pomostowej jest wykonywanie pracy wykazanej w załączniku 1 lub 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Jeśli pani praca jest tam wykazana, może pani iść na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat, ale wówczas nie ma pani prawa do emerytury z rekompensatą. Do rekompensaty miałaby pani prawo, gdyby nie poszła na emeryturę wcześniejszą, tylko pracowała do powszechnego wieku emerytalnego.
9. Mąż ma 44 lata pracy, w tym 42 lata w uciążliwych warunkach. W przyszłym roku kończy 60 lat. Czy będzie mógł przejść na wcześniejszą emeryturę?
Będzie mógł przejść, jeśli spełni trzy warunki: skończy 60 lat, na 31 grudnia 1998 r. udowodni 25 lat stażu pracy ogółem, w tym 15 lat w szczególnych warunkach.
10. W listopadzie skończyłem 65 lat, jestem na rencie od trzech lat, do końca lutego 2017 r. Mam prawie 44 lata pracy. Kiedyś w takich sytuacjach automatycznie przedłużano rentę do wieku emerytalnego. Czy teraz też tak jest, tym bardziej, że ma być przywrócony wiek emerytalny 65 lat dla mężczyzn? Czy też muszę stanąć przed komisją lekarską?
Wiek ma być przywrócony od października 2017 r., na razie obowiązuje przedłużony. Wobec tego, żeby dalej otrzymywać rentę inwalidzką musi się pan złożyć wniosek o kolejne badanie u lekarza orzecznika ZUS.
11. Mam emeryturę wcześniejszą EWK, bo mam niepełnosprawne dziecko. Jednocześnie pracowałam w szczególnych warunkach 20 lat. Czy ja teraz mogę ubiegać się o rekompensatę z tytułu pracy w szczególnych warunkach?
EWK to emerytury przyznawane na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki. Jeśli urodziła się pani po 31 grudnia 1948 roku, ma emeryturę EWK i do końca 2008 roku udowodni 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, to po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego może pani złożyć wniosek o emeryturę z rekompensatą.
12. Pięć lat pracowałem jako konserwator maszyn i pięć lat w stolarni jako lakiernik. Czy za to należy mi się rekompensata?
Prawo do rekompensaty przysługuje osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r., gdy udowodnią 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze do końca 2008 roku. Pan mówi o 10 latach takiej pracy, więc nie spełnia pan tego warunku.
13. Od sierpnia poszedłem na emeryturę, bo pracowałem w szkodliwych warunkach jako listonosz. Od 60 lat poszedłem. Czy mogę dostać rekompensatę?
Rekompensata przysługuje osobom, które nie mają prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Pan skorzystał z prawa do wcześniejszej emerytur. Wobec tego nie ma Pan prawa do rekompensaty.
14. W maju przyszłego roku skończę 62 lata, mam świadectwo pracy w szczególnych warunkach z Prefabetu w Białych Błotach. Czy mogę ubiegać się o wcześniejszą emeryturę? Pracowałem od 1977 do 1998 roku, 22 lata.
Czyli mógł pan już złożyć wniosek pod warunkiem, że udowodni pan 25 lat ogólnego stażu pracy na koniec 1998 r.
Niestety, tego nie mam.
Czyli nie może pan iść na wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Natomiast, kiedy ukończy pan powszechny wiek emerytalny będzie miał pan prawo do emerytury z rekompensatą. Proszę to świadectwo pracy schować, bo będzie potrzebne.
15. Żonie na 1 stycznia 1999 zabrakło półtora roku pracy w szkodliwych warunkach, żeby przejść na wcześniejszą emeryturę. Co ona teraz ma zrobić, by starać się o rekompensatę? Po 1999 r nie pracowała już w szkodliwych warunkach.
Rekompensata przysługuje w chwili osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Jeśli pana żona utraciła taką możliwość i te 15 lat przepracowała do końca 2008 roku, po osiągnięciu wieku emerytalnego będzie mogła złożyć wniosek o emeryturę z rekompensatą. Jeśli, jak pan mówi, nie przepracowała 15 lat w szkodliwych warunkach do końca 2008 roku, to niestety, rekompensaty nie otrzyma.
16. Czy jeśli mój mąż utracił prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szkodliwych warunkach ma prawo do rekompensaty? Nie składał wniosku o wcześniejszą emeryturę, pytał w ZUS, ale powiedzieli, że nie przysługuje. Jedynie przez sąd. Do sądu się nie odwoływał, czekał aż osiągnie wiek emerytalny. Dostał emeryturę, ale rekompensaty nie ma. Mąż był kierowca samochodu ciężarowego, najpierw jeździł ciągnikiem, a potem samochodem ciężarowym. Czy to się liczy?
Prawdopodobnie pani mąż nie udowodnił 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Żeby dostać emeryturę z rekompensatą warunkiem jest udowodnienie 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Stwierdzic to musi pracodawca w świadectwie pracy.
Pracodawca nie istnieje, bo to był SKR. A gdy mąż się zwalniał, takiego świadectwa nie otrzymał.
Jeśli mąż nie ma świadectwa, a twierdzi, że był zatrudniony na umowę o pracę i wykonywał ją stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach, jedyną możliwością jest przeprowadzenie dodatkowego postępowania dowodowego na drodze sądowej.
17. Brat był operatorem koparki, pobiera emeryturę, na która przeszedł w wieku powszechnym. Nie ma dodatku szkodliwego. Czy może otrzymać rekompensatę?
Czy brat przedłożył dokumenty potwierdzające wykonywanie pracy w szkodliwych warunkach?
Firma dawno się rozleciała, żadnego zaświadczenia im wtedy nie wystawiali. Ma świadectwo pracy, jest tam napisane, że był operatorem ponad 20 lat i nic poza tym. I szczególne warunki ma niepoliczone.
Żeby otrzymać taką rekompensatę należy udowodnić 15 lat pracy w szkodliwych warunkach na koniec 2008 roku. Jeśli zakład pracy nie istnieje i nie wystawi takiego dokumentu, należy zwrócić się do jednostki archiwizującej dokumentację zlikwidowanego zakładu lub do zakładu będącego następca prawnym, w ostateczności pozostaje droga sądowa.
18.Chciałbym się dowiedzieć o rekompensatach za pracę w szkodliwych warunkach. Jestem na rencie, składałem wniosek o wcześniejszą emeryturę, ale brakowało mi 10,5 miesiąca do 25 lat ogólnego stażu do końca 1998 roku. Teraz mam 30 lat stażu pracy i 16 lat w szkodliwych.
Rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Przysługuje osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 roku, gdy udowodnią 15 lat pracy w szczególnych warunkach do końca 2008 r. Wypłacana jest, gdy osiągną powszechny wiek emerytalny.
W pana sytuacji, gdy osiągnie pan powszechny wiek emerytalny, ma prawo złożyć wniosek o emeryturę wraz z rekompensatą.
19. Od 1 grudnia jestem na emeryturze. Chodzi mi o rekompensatę. Przepracowałem - na kolei i na poczcie - 12 lat, pozostałe lata w innych zakładach, z których nie odchodziło się na wcześniejszą emeryturę. Czy za te 12 lat należy mi się rekompensata?
Żeby otrzymać rekompensatę musi pan udowodnić 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
20. Jestem na emeryturze nauczycielskiej, ale byłam zatrudniona na podstawie Karty nauczyciela. Czy ja też mam możliwość skorzystania z rekompensaty?
Rekompensata przysługuje osobie, która nie skorzystała z prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Jeśli pani pobiera wcześniejszą emeryturę, to rekompensata pani nie przysługuje.
Skorzystałam z wcześniejszej emerytury, ale z art. 88 Karty nauczyciela.
Czyli z racji wykonywanego zawodu skorzystała pani z prawa do wcześniejszej emerytury. Rekompensata jest odszkodowaniem za utratę prawa do wcześniejszej emerytury. Pani z tego prawa skorzystała, więc rekompensata nie przysługuje.
21. Mam zaliczone warunki szkodliwe, 2 października 2017 skończę 65 lat. Rozumiem, że jeśli przed październikiem odejdę na emeryturę, to będę miał naliczoną emeryturę mieszaną? Mam spełnione warunki do wcześniejszej emerytury na koniec 1998 r., ale z tego prawa nie skorzystałem.
Będzie pan miał emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach zgodnie z art. 184 ustawy emerytalnej. Jeśli poczeka pan do powszechnego wieku emerytalnego i nie skorzysta pan z prawa do wcześniejszej emerytury, to może się Pan ubiegać się o emeryturę z rekompensatą
Chciałbym wiedzieć, co będzie dla mnie korzystne? Czy przejść na wcześniejszą emeryturę i mieć ją wyliczoną w sposób mieszany, czy emerytura z rekompensatą?
To jest indywidualna sprawa każdego świadczeniobiorcy. Zależy m.in. od wysokości ustalonego kapitału początkowego i od odprowadzanych składek, które są ewidencjonowane na pana indywidualnym koncie. Zarówno kapitał początkowy jak i składki są waloryzowane kwartalnie i rocznie. Nie wiemy, jakie będą wskaźniki waloryzacji w przyszłości. Obliczymy wysokość emerytury po złożeniu wniosku.
22. Jestem na emeryturze od 5 lat, poszedłem na nią mając 65 lat. Pracowałem w szczególnych warunkach, chciałem pójść na wcześniejszą, ale pracodawca mnie zatrzymał. Czy mam prawo do rekompensaty? Urodziłem się w 1946 roku.
Rekompensata przysługuje osobom urodzonym po 1948 roku. Czyli pan tego warunku nie spełnia.