W ciągu czterech lat ludność Łodzi zmniejszyła się o 252 tysiące!

Anna Gronczewska

Rozmowa z dr Tadeuszem Bogaleckim, łódzkim historykiem.

Zbliża się 102 rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. To będzie jednak inne święto niż zazwyczaj?
Na pewno. Pandemia wszystko ograniczyła. Zgromadzenia nie mogę liczyć więcej niż 5 osób. Będziemy to święto obchodzić różnymi sposobami. Na przykład tam gdzie w łódzkich podstawówkach prowadzę projekt „Łódzkie Orlęta, spadkobiercy niepodległości”wysłałem materiały dotyczące wyzwolenia regionu łódzkiego spod okupacji austriackiej i niemieckiej oraz dotyczące rozbrojenia Niemców w Łodzi w listopadzie 1918 roku. Przypuszczam, że w małych grupach będziemy składać kwiaty, zapalać znicze w miejscach upamiętniających wydarzenia sprzed 102 laty.

Łódź dosyć szybko została wyzwolona w listopadzie 1918 roku..
Wszystko rozegrało się w ciągu dwóch dni. Łódź była drugim co do wielkości miastem Królestwa Polskiego po Warszawie. W 1914 roku miała około 600 tysięcy mieszkańców. W listopadzie 1918 roku 342 tysiące. Okupacja niemiecka doprowadziła do tego, że stan ludności się zmniejszył, a z drugiej zwiększył się opór społeczeństwa. Marzenia o władzy, która będzie bardziej sprawiedliwa, zataczały coraz większe kręgi.

Co spowodowało, że tak drastycznie zmniejszyła się ludność Łodzi?
Przede wszystkim Niemcy nastawili się na eksploatację. Wszystko co mogli zabrali i wywieźli. Przemysł włókienniczy w zasadzie nie funkcjonował. Części maszyn, zwłaszcza te, które przydawały się do produkcji broni, wywożono. Łódź, która stała na przemyśle włókienniczym nie funkcjonowała. Ludność wyjeżdżała z miasta, by przeżyć. Ale 60 tysięcy łodzian wyjechało dobrowolnie do centralnych Niemiec na roboty. Łodzianie wyjeżdżali głównie do podłódzkich wsi, miasteczek, gdzie były zapasy żywności i można było przeżyć. Brakowało żywności, ale i opału. We wspomnieniach pojawia się informacja, że z cmentarzy zabierano drewniane krzyże i przeznaczano na opał. Panowały epidemie. To spowodowało, że w ciągu czterech lat ludność Łodzi zmniejszyła się o 252 tysiące!

Kiedy Łódź stała się wolna?
Po godzinie dwunastej 12 listopada. Przed koszarami, urzędami postawiono polskie posterunki. Zaczęto tworzyć milicję robotniczą. Cieszono się z wolności, ale już rozpoczęła się walka o władze.