Siedem mało znanych faktów związanych z powstaniem "Hrabiego Monte Christo"
Alexander Dumas zmarł 5 grudnia 1870 roku zmarł. Jego powieść „Hrabia Monte Christo” zachwyca czytelników do dziś. Niemal wszyscy znają historię Edmunda Dantesa - niesłusznie oskarżonego i uwięzionego bohatera książki. W tym roku minęło 170 lat od jej pojawienia się na polskim rynku.
Poszukiwania inspiracji do napisania kolejnego dzieła, w 1838 roku doprowadziły Dumasa do archiwów paryskiej policji. Tam natknął się na opisy zbrodni autorstwa Jacquesa Peucheta. Wśród nich była historia Pierra Picauda, który trafił do więzienia na skutek spisku zawiązanego przeciwko niemu przez trzech jego przyjaciół. Spisek miał uniemożliwić mu poślubienie zamożnej narzeczonej. Picaud spędził siedem lat w więzieniu, gdzie opiekował się schorowanym księdzem. Duchowny wyjawił mu przed śmiercią miejsce, w którym ukrył swój majątek.
Po wyjściu na wolność, Picaud odnalazł kosztowności i pod zmienionym nazwiskiem wrócił do Paryża, gdzie poznał prawdę odnośnie spisku z przeszłości. Okazało się również, że jego dawna narzeczona jest obecnie żoną sprawcy jego nieszczęścia. Udając służącego, mężczyzna najpierw doprowadził do ruiny rodzinę dawnego przyjaciela, następnie pozbawił życia swoich wrogów.
Tę, jak i kilka innych swoich powieści, Dumas pisał we współpracy z historykiem Auguste’em Maquetem. Autorowi zależało, by przybliżyć Francuzom ich historyczne dziedzictwo, stąd konsultacje z ekspertem w tej dziedzinie. Wiele faktów i wydarzeń opisanych w „Hrabim Monte Christo” stanowi odniesienie do autentycznych wydarzeń.
Pomysł na tytuł powieści zrodził się podczas wycieczki łodzią, w którą autor udał się wraz z bratankiem Napoleona Bonaparte - Napoleonem Józefem. W drodze na Elbę i Pianosę dostrzegli wyspę Monte Cristo. Nazwa tak bardzo przypadła do gustu Dumasowi, że obiecał umieścić ją w tytule swojej przyszłej powieści.
Za pieniądze zarobione dzięki książce „Hrabia Monte Christo” Dumas wybudował rezydencję, którą nazwał zamkiem Monte Christo. Znajduje się ona w Le Port-Marly, niewielkiej miejscowość we Francji. Autor urządził ją na wzór rezydencji tytułowego bohatera swojego utworu. W sąsiedztwie zamku powstał neorenesansowy pawilon (zwany Zamkiem If), który ozdobiono rzeźbami przedstawiającymi postacie i sceny z powieści. Obecnie znajduje się tam muzeum, w którym zobaczyć można m.in. pomieszczenia urządzone na wzór cel Edmunda i księdza Farii. Aleksander Dumas sam nie cieszył się swoim dziełem zbyt długo.
Z powodu problemów finansowych (prowadził dość rozrzutny tryb życia), zmuszony był sprzedać rezydencję. Nowi właściciele okazali się nieodpowiedzialni, a zaniedbana posiadłość zaczęła popadać w ruinę. Dawną świetność zdewastowany zamek odzyskał dopiero w latach siedemdziesiątych XX wieku. Jego renowacji dokonał król Maroka Hassan II, którego zafascynowała powieść Dumasa i orientalne wystroje opisanych w jego dziele wnętrz.
W 1885 roku Juliusz Verne opublikował powieść „Mateusz Sandorf”. Główny wątek powieści jest niemal identyczny jak w opublikowanej w 1844 roku powieści Aleksandra Dumasa „Hrabia Monte Christo”. O ile w tym przypadku można mówić o przekroczeniu progu inspiracji, historie wzorowane na Monte Christo można odnaleźć także u innych autorów.
36 lat po tym jak Journal des débatsristo opublikował pierwszą część historii Edmunda Dantesa, Lew Wallace zadebiutował słynną powieścią „Ben-Hur: opowiadanie historyczne z czasów Jezusa Chrystusa”. Sam autor przyznawał się, że wiele elementów zawartych w opowiadanej przez niego historii przypomina te z „Hrabiego Monte Christo”, co jest odzwierciedleniem jego miłości do romantycznych powieści.
Książka doczekała się około czterdziestu ekranizacji - w tym trzech filmów niemych (dwóch produkcji amerykańskiej i wersji francuskiej). W wersjach dźwiękowych, odtwórcami ról głównego bohatera byli m.in. Robert Donat, Richard Chamberlain i Gérard Depardieu. W 2004 roku ukazało się także japońskie anime, bazujące na powieści, a w 2006 roku brazylijska telenowela na jej podstawie. Taka liczba ekranizacji plasuje Dumasa na równi z Szekspirem, Dickensem czy Dostojewskim.
W 1863 roku „Hrabia Monte Christo” znalazł się na Indeksie Ksiąg Zakazanych Kościoła katolickiego. Głównym powodem sprzeciwu duchownych było silne przesłanie dotyczące słuszności zemsty.