Jaka tablica trwania życia będzie korzystniejsza
Mamy do wyboru dwie tablice: z dnia złożenia wniosku o emeryturę i z dnia osiągnięcia wieku emerytalnego
Prawdę mówiąc, Anna ma go już obecnie. Na przeliczeniu zyska więc dodatkowy rok studiów, który zostanie uwzględniony w jej kapitale początkowym jako okres nieskładkowy.
Oczywiście, możliwość przeliczenia dotyczy także wypłacanych już świadczeń, a zatem świadczeniobiorców ZUS przebywających już na emeryturze. Oznacza to, że osoby, którym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, ZUS obliczył wysokość emerytury z uwzględnieniem kapitału początkowego ustalonego m. in. za okresy studiów wyższych ograniczone do 1/3 okresów składkowych przypadających do 31 grudnia 1998 r., mogą zgłosić wniosek o ponowne obliczenie świadczenia z zastosowaniem art. 185a ustawy emerytalnej.
Emerytura w nowej wysokości przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym zostanie zgłoszony wniosek o ponowne jej ustalenie.
Decyzję w sprawie ponownego ustalenia wysokości emerytury z uwzględnieniem przeliczonego kapitału początkowego ZUS zobowiązany jest wydać w terminie 60 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.
Uwaga! Artykuł 185a ustawy emerytalnej nie ma zastosowania przy obliczaniu wysokości:
- emerytury przysługującej osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. (na podstawie art. 27 w zw. z art. 55 ustawy emerytalnej),
- emerytury częściowej,
- emerytury pomostowej,
- nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.
W przypadku ustalania kapitału początkowego przyjmowanego do obliczenia wysokości czterech powyższych rodzajów świadczeń, okresy studiów wyższych uwzględnia się w wymiarze nie większym niż 1/3 okresów składkowych, przebytych przed 1 stycznia 1999 r.
Tablica życia po nowemu
Inna z wprowadzonych w maju ub. roku zmian dotyczy korzystania z tzw. tablic trwania życia. Otóż przy obliczaniu wysokości emerytury wprowadzona została możliwość stosowania tablic trwania życia obowiązujących w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny. Do tej pory obowiązywał przepis, że liczy się tylko i wyłącznie tablica obowiązująca w dacie przejścia na emeryturę.
W języku prawniczym można to skonkretyzować następująco: w art. 26 został dodany ustęp 6: „Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3.”
Tablice trwania życia ogłasza GUS corocznie w terminie do 31 marca, a zawarte w nich wskaźniki stosowane są do emerytur na wnioski złożone od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku.
Porównując wartości średniego dalszego trwania życia związane z poszczególnymi rocznikami na przestrzeni kolejnych lat w ogłaszanych kolejno tablicach łatwo zauważyć, że ulegają one stopniowemu wydłużeniu. Oznacza to, że liczba miesięcy, które zostały do przeżycia, jest statystycznie coraz większa – oczywiście dla tego samego wieku.
Przykład
Załóżmy, że Joanna osiągnęła wiek emerytalny (60 lat i 4 miesiące) w kwietniu 2014 roku. Mimo to, postanowiła nie skorzystać z prawa do emerytury i nadal pracować, gdyż nieźle zarabia i nie zamierza spędzać czasu w domu. Zaplanowała sobie jednak, że na emeryturę przejdzie w bieżącym roku, a więc po dwóch latach od osiągnięcia uprawnień do emerytury. Dotychczas Joanna nie miała wyboru i przy obliczeniu emerytury ZUS musiałby w jej przypadku uwzględnić tablice trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę, czyli 62 lat i 4 miesięcy.
Teraz będzie mogła sprawdzić, ile wynosiła prognozowana długość życia dla wieku 62 lat i 4 miesięcy w tablicy z 2014 roku (kiedy to nabyła uprawnienia emerytalne) oraz w tablicy z 2016 roku (kiedy zamierza zrezygnować z pracy). I wybierze bardziej korzystną dla siebie tablicę – oczywiście tę z krótszą prognozowaną długością życia. Dzięki temu, kapitał uzbierany na indywidualnym koncie Joanny w ZUS będzie dzielony przez mniejszą liczbę miesięcy i jej emerytura stanie się przez to wyższa.
Innym plusem wprowadzonego wyboru tablic jest to, że ubezpieczony, który osiągnął wiek emerytalny i rozważa kontynuowanie aktywności zawodowej, będzie mógł dokładniej przewidzieć wysokość przyszłego świadczenia emerytalnego, niezależnie od przyszłych tablic opublikowanych przez prezesa GUS – na podstawie tablicy trwania życia obowiązującej w dniu osiągnięcia wieku emerytalnego.
Autor: Andrzej Gębarowski