Badanie, które ratuje życie
Kolonoskopia to jedno z podstawowych badań, które pomagają zdiagnozować nowotwory jelita grubego. Rak jelita to, niestety, jedna z najbardziej zabójczych chorób XXI wieku
Kolonoskopia należy do badań endoskopowych dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Pozwala ono wcześnie rozpoznać zmiany chorobowe w obrębie jelita grubego. Kolonoskopię jelita grubego zleca się w momencie, gdy pacjent skarży się na krwawienie z odbytu, zmianę w funkcjonowaniu jelit (rytmu wypróżnień) lub inne, niewyjaśnione objawy brzuszne. Badanie wykonuje się również przy niedokrwistości wynikającej z niedoboru żelaza, przy uchyłkach jelita grubego, w przypadku występowania polipów jelita grubego. Bardzo ważnym wskazaniem jest też tzw. obciążający wywiad rodzinny – rak jelita grubego u krewnych w pierwszym stopniu pokrewieństwa. To podstawowe badanie w profilaktyce raka jelita grubego.
Badanie polega na wprowadzeniu specjalnego aparatu przez odbyt i uwidocznieniu całego jelita grubego (ma ono przeciętnie długość około metra). W aparat wmontowana jest kamera, dzięki której ogląda się obraz na monitorze telewizora. Aparat jest giętki, dzięki czemu można nim manewrować tak, aby wprowadzić go jak najdalej w głąb jelita, sprawiając przy tym pacjentowi jak najmniejszy dyskomfort.
Nie takie straszne, jak je malują
Do badania należy się odpowiednio przygotować. Pacjent może to zrobić sam w domu i zgłosić się tylko na badanie, bez konieczności hospitalizacji. Dzień przed badaniem można zjeść lekki obiad (niektórzy lekarze polecają dietę płynną na dwa, trzy dni przed badaniem), a od popołudnia wypić doustne leki przeczyszczające (lekarz poleci właściwy preparat).
Rano należy się zgłosić na badanie na czczo, najlepiej z osobą towarzyszącą. Czasami badanie przeprowadza się w krótkim znieczuleniu ogólnym lub w głębszej sedacji z lekiem przeciwbólowym. Do badania pacjent kładzie się na stole na lewym boku z podkurczonym nogami. W zależności od przygotowania jelita do badania oraz tego, jak pacjent znosi badanie, może ono trwać 20 minut albo i dłużej. Jeżeli lekarz podczas badania zauważa podejrzaną okolicę, może wykonać biopsję, z której materiał przesyła do badania histopatologicznego.
Nie tylko diagnostyka, ale i leczenie
Znajdowane podczas kolonoskopii polipy zwykle usuwa się podczas badania. Większość polipów ma charakter łagodny, ale określane jest to dopiero po badaniu mikroskopowym. Polipy usuwa się, używając koagulacji lub specjalnej pętli. Jeżeli polipów jest wiele lub mają one duże rozmiary, do ich usunięcia może być wymagane zrobienie kilku badań kolonoskopowych.
Warto pamiętać, że usuwanie polipów jest ważnym elementem zapobiegania rakowi jelita grubego. Miejsca krwawienia mogą być zidentyfikowane podczas kolonoskopii i ostrzyknięte specjalnymi preparatami obliterującymi lub skoagulowane.
Rak jelita grubego
To jeden z najbardziej zabójczych nowotworów.
W Polsce przeżycia pięcioletnie pacjentów chorujących na raka jelita grubego nie przekraczają 28 procent (średnia europejska to 50 procent, w USA – 80 procent). Rak jelita grubego może umiejscowić się w każdej części tego jelita, najczęściej rozwija się w okrężnicy oraz odbytnicy. Rośnie wewnątrz jelita, tworząc polipowaty twór, lub rozrasta się na zewnątrz, w kierunku otaczających go tkanek. Drogą naczyń krwionośnych i chłonnych tworzy przerzuty głównie do wątroby, ale również do płuc, jajników, nadnerczy, mózgu i kości.
W większości przypadków nowotwór rozwija się z narastających miejscowo polipów (łagodnych gruczolaków), powstających na ścianie jelita w postaci niewielkich uwypukleń lub guzków. Przemiana gruczolaka w nowotwór trwa około 10 lat. Rozwojowi choroby sprzyja też ubogoresztkowa dieta, charakterystyczna dla rozwiniętych krajów kultury zachodniej – brak warzyw, duża ilość tłuszczów i czerwonego mięsa.